Beschuit

Wetenswaardigheden over de beschuit.

Wat is rond, 8 à 9 centimeter in doorsnee, goudgeel, droog en bros, 1,5 cm dik en licht-zoetig?

Wie is er niet mee opgegroeid? Met beschuit. Beschuit is een oertraditionele Hollandse lekkernij, die dag in dag uit door miljoenen mensen wordt gegeten. ’s Zomers bijvoorbeeld, met aardbeien, en laten we vooral niet de beschuit met muisjes vergeten die geserveerd wordt om te vieren dat er een kindje is geboren.

Geschiedenis van de beschuit

Overigens is de herkomst van die oude Hollandse beschuit helemaal niet zo duidelijk. Het ligt voor de hand om te denken dat de beschuit van vandaag simpelweg ontstaan is uit de scheepsbeschuit die zeevaarders in de Gouden Eeuw met zich meenamen op hun verre reizen.
De geleerden zijn het er echter niet over eens. Zo bevat scheeps-beschuit geen ei, zout, suiker, gist of de karakteristieke beschuitgelei die beschuit juist tot beschuit maakt. De vraag blijft dus of onze moderne ronde, lichte, zoetige, brosse en dikke beschuit ook ècht afstamt van die platte, niet-luchtige, harde en vrij smaakloze scheepsbeschuit.

Hoe het ook zij, beschuit bestaat al eeuwen in verschillende vormen. Iedere regio in Nederland had wel zijn eigen variant: er waren evenveel smaken en vormen van beschuit als er dialecten in Nederland waren. Waar de geleerden het wel over eens zijn, is dat het jaar 1875 van grote betekenis is geweest voor de productie en het voortbestaan van de beschuit.

Van bolletje tot Bolletje

De belangrijkste verandering die in 1875 zijn intrede doet in de beschuitproductie is de verschuiving van ambachtelijk bakken (met de hand) naar fabrieksmatige productie. Met minder mankracht en mèt elektrische energie kon het gehele proces beter gecontroleerd en sneller verlopen. In Nederland ontstaan zo tientallen beschuit-fabrieken. Ook de gebroeders Ter Beek in Almelo zagen de voordelen daarvan in. In 1867 waren zij een bakkerij begonnen, zoals er toen zovele in Nederland waren: de vrolijke, gezellige bakker op de hoek, waar het altijd zo lekker rook. Inmiddels is de B.V. A.A. ter Beek in Nederland en ver daarbuiten beter bekend als Bolletje. Vandaag de dag omvat het assortiment overigens veel meer dan beschuit alleen: ook roggebrood, kruidnoten (vaak ook ‘pepernoten’ genoemd), zoutjes en koekjes gaan vanuit Almelo de hele wereld over. Heeft u zich eigenlijk wel eens afgevraagd waarom Bolletje eigenlijk Bolletje heet? Het antwoord op die vraag is verrassend: Bolletje is genoemd naar het stukje deeg waarvan beschuit wordt gebakken. Vroeger met de hand, maar tegenwoordig door een machine, wordt elk stukje deeg eerst tot een bolletje gerold voordat het in de beschuitvorm de oven ingaat.

Energiebewust beschuit

Tijdens het productieproces let men bij Bolletje goed op het energiegebruik, en waar mogelijk wordt er bespaard.
Zo moet de enorme voorraad beschuitbeslag in tanks gekoeld bewaard worden voordat deze als bolletjes de oven in gaat. Vroeger gebeurde dat door de opslagtanks voortdurend met koud leidingwater te koelen. Tegenwoordig gebeurt dit in een gesloten systeem met koelwater dat steeds opnieuw gebruikt wordt. Op jaarbasis bespaart men zo circa 15.000.000 liter water. De beschuitovens waren al efficiënt, mede door de optimale verbranding van gas, maar door extra isolering bespaart men nu nog meer energie. En bovendien wordt de oventemperatuur voortdurend aangepast aan de kleur en het vochtgehalte van de af te bakken beschuiten. Een ander goed voorbeeld is de koeling van de bakplaten. Een bakplaat die de oven uitkomt met hete pasgebakken beschuiten, wordt ‘gelost’ en meteen weer voorzien van nieuwe bolletjes deeg die de oven in moeten om gebakken te worden. Maar als hij de oven uitkomt heeft de bakplaat een temperatuur van circa 115° Celsius, en om geschikt te zijn voor het verse deeg moet de plaat 30° Celsius zijn. Door de plaat eerst met buitenlucht te koelen en dan pas met de koelmachine wordt opnieuw energie bespaard. En voor de ventilatie wordt in het gehele complex gebruik van frequentie-gestuurde ventilatoren: zo staan ventilatoren niet dag en nacht voluit te draaien, maar voorzien ze in de juiste koeling op het juiste moment. Men blijft in Almelo echter onderzoeken of er nog meer milieuvriendelijke en besparende maatregelen mogelijk zijn. Daartoe voert TNO een energiescan bij Bolletje uit om de gehele energie-stroom in kaart te brengen. Op grond daarvan gaat men bekijken wat er op het gebied van energiebesparing verbeterd kan worden, en of, en in welke vorm, duurzame energie ingezet zou kunnen worden. Tot de mogelijkheden behoort eveneens de installatie van een zogenaamd gebouwbeheerssysteem. Dan wordt het totale energiegebruik per computer precies afgestemd op de vraag van het moment, en gaat er bijna niets meer verloren. Dat is goed voor het bedrijf èn goed voor het milieu. Want ook daar blijven ze bij Bolletje over nadenken.
http://www.youtube.com/watch?v=_VafcZqmjPk&feature=player_detailpage

Oprichting Van Verkade
Verkade is opgericht op 2 mei 1886. Toen opende Ericus Gerhardus Verkade zijn Stoom-Brood- en Beschuitfabriek
‘De Ruyter’. De naam ‘De Ruyter’ was gekozen met een buiging naar het verleden: de eerste meelmolen van Westzaandam droeg die naam. De producten van het eerste uur waren: brood, beschuit, honing ontbijtkoek en langetjes.
Beschuit werd gemaakt omdat men zo de warmte van de ovens, na het bakken van het brood, nog efficiënt kon gebruiken.

Hooimeijer

In 1905 startte Arie Hooimeijer in Rotterdam-Zuid een brood-, beschuit- en kleingoedbakkerij. Het bedrijf specialiseerde zich gaandeweg in beschuit en koekjes. In 1933 verhuisde A. Hooimeijer & Zonen naar Barendrecht. Het bedrijf breidde verder uit, onder meer door overnames van Hille Zaandam en dochter Haust Amsterdam (1959), Stereo Rotterdam (1966) en enkele kleinere ondernemingen.
In 1973 zocht het familiebedrijf aansluiting bij de Engelse multinational J. Lyons & Co., waarna het bedrijf door overnames een sterke groei kende. Na de verhuizing van het hoofdkantoor in 1998 resteert op de huidige locatie de productievestiging en het centraal magazijn voor de Benelux.

Beschuit met muisjes

De in heel Nederland bekende beschuit met muisjes is afkomstig uit de Zaanstreek. Oorspronkelijk was het de gewoonte om kraamvisite te trakteren op brood met boter en suiker. Beschuit is een Zaanse uitvinding en werd vroeger alleen gegeten door de rijken. Muisjes zijn een toepasselijke lekkernij. De muis is het symbool van vruchtbaarheid – hij plant zich immers snel voort. Een anijszaadje lijkt wel op een muisje. Oorspronkelijk werden bij een meisje rose muisjes en bij een jongetje witte muisjes geserveerd

Reklame beschuit

Deze slideshow vereist JavaScript.

Geciteerde site’s

http://www.verkade.nl/

http://www.haust.nl/vestigingen/haust/index.html